Nowe regulacje dotyczące organizacji zbiorowego zarządu

Opublikowano: 15.06.2018

Prezydent RP podpisał 2 lipca 2018 roku ustawę o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi, która wdraża do polskiego porządku prawnego dyrektywę 2014/26/UE w sprawie zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi. Ustawa zastąpi dotychczasowe przepisy w tym zakresie, tj. rozdziały 12 i 12(1) ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Ustawa utrzymuje stowarzyszenia jako formę prawną organizacji zbiorowego zarządzania, zapewniając jej samorządny i niekomercyjny charakter, przy czym wprowadza dalsze wzmocnienie tej samorządności poprzez zwiększenie wpływu twórców i innych właścicieli praw autorskich lub pokrewnych na działalność organizacji. Podjęcie zbiorowego zarządzania w dalszym ciągu wymaga zezwolenia MKiDN, a dotychczas udzielone zezwolenia zostaną poddane procedurze przeglądowej w celu dostosowania ich do nowych przepisów.

Ustawa ujednolica też zasady podziału i wypłaty środków zainkasowanych na rzecz uprawnionych, co wpłynie na większą efektywność organizacji w tym zakresie. Określa także zasady powierzania praw w zbiorowy zarząd oraz szczególne uprawnienia niektórych organizacji (mających status „organizacji reprezentatywnej”) do zarządzania prawami niepowierzonymi żadnej z nich na podstawie tzw. rozszerzonych licencji zbiorowych.

Wprowadzone zostały ponadto bardziej szczegółowe niż dotychczas zasady zawierania umów z użytkownikami, w tym dotyczące tzw. licencji wieloterytorialnych. Usprawniona została także procedura zatwierdzania tabel przez Komisję Prawa Autorskiego poprzez zmianę trybu postępowania z cywilnego – nieprocesowego na administracyjny oraz zwiększenie w niej roli Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Minister zyskał także bardziej rozbudowane narzędzia nadzoru nad organizacjami zbiorowego zarządzania, możliwe jest również skorzystanie z dodatkowych, pozasądowych procedur rozstrzygania sporów z udziałem organizacji. Zwiększeniu uległa ponadto przejrzystość działania organizacji. Poza funkcjonującym już obecnie systemem rocznych sprawozdań organizacje będą zobowiązane do udzielania szczegółowych informacji swoim członkom i reprezentowanym przez siebie uprawnionym, a także – na wniosek – innym zainteresowanym podmiotom.

Ustawa zobowiązuje OZZ-ty do regulaminowego uporządkowania kwestii takich, jak zasady członkostwa, regulaminy gospodarowania środkami finansowymi, czy ryzyka, działalności socjalnej, kulturalnej, edukacyjnej, a także stawia wymóg przejścia przez procedurę weryfikacji otrzymanego zezwolenia.

Poniżej  tekst jednolity ustawy, które w życie wejdzie dnia 16 lipca 2018 roku.

Ustawa z dnia 15 czerwca 2018 r. o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi